آرماتور بندی به چه معناست؟ – نکات آرماتور بندی

آرماتور بندی در حوزه ساختمان ها یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای سازه است که باید با نهایت دقت انجام شود. به میلگردهای مورد استفاده در المان های بتنی آرماتور گفته می‌شود. آرماتور بندی یکی از مراحل اجرای سازه اسکلت بتنی است که موجب اتصال درست و دقیق بتن و میلگرد می‌شود.

فشارهای وارده به کل سازه از طریق فونداسیون به زمین منتقل می‌شوند؛ بنابراین اجرای صحیح آن از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است.

در مقالات قبل گفتیم که بتن مقاومت فشاری بالایی دارد؛ اما در برابر نیروهای کششی ضعیف عمل می‌کند، از این رو تمام نیروهای کششی در ساختمان به وسیله آرماتورها تحمل می‌شود. آرماتور بندی باعث می‌شود که بتن استحکام کششی بیشتری داشته باشد و در برابر تنش‌های محیطی مقاومت بیشتری نشان دهد.

نکات مهم در آرماتور بندی – 6 نکته کلیدی

نکات آرماتور بندی را در این بخش به 6 قسمت کلی تقسیم کرده ایم. این نکات شامل لیست زیر می باشند.

1. فاصله بین هر آرماتور تا سطح قالب بندی باید حداقل دو و نیم سانتی‌متر باشد تا پوشش بتنی روی آرماتورها ضخامت مناسبی داشته باشد. این کار غیر از ایجاد پیوستگی بین بتن و آرماتور از زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها نیز جلوگیری می‌کند.

2. فاصله تمامی خاموت‌ها از یکدیگر باید حدود ۲۰ سانتیمتر باشد یا همان یک وجب که با دست هم به راحتی می‌توان اندازه گرفت.

3. خاموت‌ها باید به وسیله سیم آماتور بندی به آماتور‌های طولی بسته شوند. تمام آرماتورها باید توسط قیچی مخصوص بریده شود و نباید آرماتورها را با دستگاه هوابرش داد؛ زیرا باعث می‌شود چند سانتی‌متر کمتر بریده شود و هنگام حرارت غیر قابل استفاده شود.

4. از خم کردن آماتورها در دمایی پایین‌تر از پنج درجه سانتیگراد خودداری شود. برای خم کردن دوباره و شکل دادن، باید تمام آرماتورها به‌صورت سرد و با دستگاه مکانیکی خم شود.

5. از آماتور‌های زنگ‌زده یا آغشته به روغن اصلاً نباید استفاده شود و در صورت وجود آلودگی باید قبل از استفاده پاک‌سازی آنها انجام شود.

6. خاموت‌ها که به‌نوعی آرماتورهای عرضی گفته می‌شوند وظیفه نگهداری آماتور‌های طولی را دارند. جلوگیری از کمانش آرماتور‌های طولی در هنگام فشار بسیار زیاد است پس حتماً باید دقت شود که رعایت قوانین خاموت‌گذاری کم اهمیت تر از آرماتور اصلی نیست.

در ادامه می‌پردازیم به توضیح و نام بردن مفاهیمی در جهت انجام کاری دقیق و درست برای سازه‌ها.

ضوابط و قوانین در خم کردن آرماتورها

1. آرماتورهایی تا قطر ۱۲ میلیمتر را می‌شود با دست خم کرد؛ ولی آرماتورهای بزرگتر از ۱۲ میلیمتر باید با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود.

2. قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور است و باید بوسیله مهندسان محاسبه و مهندس کارگاه تعیین شود.

در آخر کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود؛ ولی آرماتورهای آجدار را می‌توان به صورت گونیا خم کرد.

3. سرعت خم کردن باید متناسب و هم راستا با درجه حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس کارگاه به طور تجربی تعیین شود.

4. باید از خم کردن آرماتورها در درجه حرارت کمتر از ۵ درجه سانتیگراد خودداری کرد.

وصله آرماتورها

• وصله‌های جوشی
• وصله‌های مکانیکی (کوپلر)
• وصله‌های پوششی
• وصله‌های اتکایی

وصله های جوشی

به طور کلی استفاده از جوش در اتصال دو آرماتور دارای شرایط خاصی است. همچنین در هر کدام از این روش ها، قیمت آرماتور بندی کاملا متفاوت می باشد. روش‌های اشباع به منظور استفاده از وصله‌های جوشی عبارتند از:

• اتصال جوشی نوک به نوک خمیری (جوش الکتریکی تماسی)
• اتصال جوشی ذوبی با الکترود (جوش با قوس الکتریکی)

وصله های مکانیکی

کوپلرها قطعات اتصال دهنده مکانیکی در آرماتورها هستند. این قطعات آرماتور را در راستای هم و بدون خروج از مرکزیت به یکدیگر متصل می‌کنند و بسیار سبک تر از بقیه وصله‌ها هستند.

وصله های پوششی

پرکاربردترین نوع اتصال در سازه های بتنی استفاده از وصله پوششی است که در اغلب قالب بندی ساختمان‌ های بتنی از آن استفاده می‌شود. محاسبه میزان طول پوششی مطابق آیین نامه بتن ایران عبارت است از ۱/۳ برابر طول گیرایی (مهاری) آرماتور مدنظر. در محل طول پوششی باید اطمینان از اتصال دو آرماتور در تمام طول آرماتور حاصل شود.

وصله های اتکایی

در وصله‌های اتکایی قوانین کلی زیر باید رعایت شود.

باید دو آرماتور در امتداد عمود بر محور هم بریده شوند.

گفتی است که استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط برای آرماتورهای تحت فشار با قطر ۲۵ میلیمتر و بیشتر مجاز است.

در وصله های اتکایی هر آرماتور باید به سطحی صاف منتهی شود که زاویه آن نسبت به صفحه عمود بر محور آرماتور از یک و نیم درجه بیشتر نباشد.

استفاده از وصله های اتکایی، فقط در اعضای دارای خاموت‌های بسته یا مارپیچ مجاز است.

باید در مراحل انجام وصله‌های اتکایی در یک مقطع خود‌داری شود.

قوانین وصله کردن آرماتورها

وصله کردن آرماتورهای تحتانی قطعات خمشی در وسط دهانه یا نزدیک به آن یا آرماتورهای بالایی قطعات خمشی روی تکیه گاه یا نزدیک آن مجاز نیست.

در صورت وجود کشش یا کشش ناشی از خمش‌، حداکثر یک سوم آرماتورها در یک مقطع را می‌توان به وسیله پوشش وصله کرد.

هر وصله باید ۴۰ برابر قطر آرماتور با وصله مجاور فاصله داشته و در یک راستا قرار نگیرد.

در قطعات تحت خمش و خمش همراه با فشار، نباید بیش از نصف آرماتورها در یک مقطع وصله شود.

آرماتورگذاری برای شالوده ها

در این نوع آرماتور گذاری، آرماتورها به صورت شبکه‌ای در کف شالوده قرار می‌گیرند.

برای به وجود آمدن چسبندگی بیشتر و انتقال مناسب تر نیرو در بین فولاد و بتن کناره های فونداسیون آرماتورهای شبکه با خم ۹۰ درجه به طول معین شکل داده می‌شوند.

با مورد اهمیت قرار دادن میزان بار و عمق فونداسیون، سیستم آرماتور گذاری در آنها می‌تواند به صورت شبکه‌های تحتانی یا ترکیبی از شبکه‌های تحتانی و فوقانی باشد.

برای محافظت از فاصله مناسب بین دو شبکه از خرک استفاده می‌شود.

انواع آرماتور بندی شناژ عبارت‌اند از:

آرماتور عرضی آرماتور طولی

وظایف آرماتور طولی: محافظت و تقویت ستون در مقابل بارهای خمشی و فشاری است.

وظایف آرماتور عرضی: نگهداشتن آرماتورهای طولی در جای دقیق و درست خود، جلوگیری و مراقبت از کمانه کردن آرماتورهای طولی در هنگام واردشدن نیروهای فشاری، تقویت و محافظت ستون ها در جهت عرض و در مقابل بارهای جانبی دیگر از وظایف آرماتورهای عرضی هستند.

در جهت تکمیل توضیحات لازم به ذکر است که آرماتورهای عرضی را خاموت می‌گویند. با توجه به شکل هندسی ستون ها از خاموت‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای ساخت شمع‌ها و ستون‌های استوانه‌ای یا دایره‌ای از خاموت‌های دایره‌ای شکل به نام دور پیچ یا اسپیرال استفاده می‌شود.

نحوه اجرای آرماتور بندی ستون ها

برای آرماتور بندی ستون ها مراحل زیر باید انجام شود:

گام اول خم زدن ریشه ستون و انتقال خاموت ها از محل ساخت خاموت به محل ستون و جاگذاشتن خاموت‌ها در داخل ریشه ستون و در ادامه انتقال آرماتورهای طولی ستون از محل آماده شدن به محل ستون و مشخص کردن محل قرارگیری خاموت‌ها بر روی آرماتور طولی با استفاده از گچ و بستن آرماتورهای طولی به ستون با آرماتور ریشه هم قطر به وسیله سیم و نیز انتقال خاموت‌ها به محل نشانه‌گذاری شده با گچ و بستن آنها به آرماتور و در نهایت دیلم زدن مراحل کامل اجرای آرماتور بندی ستون ها است.

مزایا و معایب آرماتور بندی

مزایا آرماتور بندی

• دوام، محافظت و مقاومت بالایی دارد.
• به‌عنوان یک ماده سیال محدودیتی در شکل قالب گیری ندارد.
• هزینه نگهداری از بتن مسلح کم است.
• دارای مقاومت فشاری بالایی است.
• عضو سازه با مسلح شدن به آرماتور بخش زیادی از تنش کششی را نیز تحمل می‌کند.
• مقاوم در برابر آتش سوزی و عوامل جوی مانند باد و باران و رطوبت است.
• در ساخت سازه هایی مثل سد، بتن آرمه اقتصادی ترین انتخاب است.
• حداقل میزان انحراف اعضا سازه را دارد.
• در مقایسه با سازه فولادی، سازه بتن آرمه به نیروی ماهرو متخصص کمتری نیاز دارد.

معایب آرماتور بندی

• در واقع مقاومت کششی بتن مسلح حدود یک دهم مقاومت فشاری آن است.
• مراحل اجرای بتن مسلح شامل مخلوط کردن، بتن ریزی و عمل آوری است که همه این عملیات بر مقاومت نهایی بتن تأثیر مستقیم می‌گذارد.
• هزینه بتن ریزی، ویبره کردن و قالب گیری در مقایسه با اجرای بقیه مصالح ساختمانی زیاد است.
• ابعاد و اندازه‌های المان‌های بتنی خیلی بیشتر از مصالح فولادی است و در مساحت فضا تأثیر دارد.
• احتمال جمع شدگی در اعضای بتن آرمه موجب ترک خوردن و کم شدن میزان استحکام آن می‌شود.

در این مقاله صفر تا صد آرماتور بندی را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین پرداختیم به مهم ترین نکات آرماتور بندی که در حال حاضر بایستی رغایت شوند. در صورت نیاز به کسب به اطلاعت بیشتر با همکاران ما در چت واتس اپ در ارتباط باشید.